Trong cuộc chiến tàn khốc sắp tới, bạn đứng về phía Epic (Fortnite), Spotify và Facebook, hay về phe "liên minh bất đắc dĩ" của Apple và Google?

Apple và Google luôn tìm mọi cách để chiếm được 30% doanh thu từ các nhà phát triển iOS/Android. Nhưng liệu sự xuất hiện của các nền tảng thanh toán khác, các chợ ứng dụng khác có thực sự đem lại lợi ích cho tương lai của ngành công nghiệp di động?

Ngày 14/8, cuộc chiến hứa hẹn là tàn khốc nhất thế giới hi-tech năm 2020 đã chính thức bùng nổ. Epic Games, một trong những tên tuổi lớn nhất của ngành công nghiệp game, đã cố tình cung cấp tùy chọn thanh toán trực tiếp cho phiên bản iOS và Android của tựa game đình đám Fortnite, vi phạm điều khoản sử dụng của App Store và Google Play. Ngay lập tức, Apple và Google đã lần lượt xóa Fortnite khỏi các chợ ứng dụng của mình. Và cũng ngay lập tức, Epic Games đã đâm đơn kiện Apple và Google, cáo buộc 2 công ty này đang thực hiện các hành vi độc quyền chống lại các nhà phát triển và người tiêu dùng.

Nhiều tên tuổi lớn đã ngay lập tức đứng về phía Epic, trong đó bao gồm những tên tuổi lớn như Spotify và Facebook. Giữa hai phe đang hình thành trong cuộc chiến có thể ảnh hưởng lớn đến tương lai của thế giới công nghệ, bạn đứng về phía ai? Hãy cùng nhìn rõ chân dung của tất cả những kẻ tham chiến.

Bằng mọi giá, chiếm được 30%

Nguyên tắc bất biến của App Store: Chia sẻ 30% doanh thu cho Apple.

Theo quy định của Apple và Google, nhà phát triển đưa ứng dụng lên iOS và Android phải chia sẻ 30% tiền bản quyền ứng dụng hay vật phẩm game, hoặc 15% doanh thu gói dịch vụ lâu dài sau 1 năm đầu. Nói cách khác, nếu gamer mua 10 USD trị giá Vbucks (tiền ảo Fortnite) trên App Store hay Play, Apple/Google sẽ hưởng 3 USD.

Phần lớn các nhà phát triển đều cho rằng khoản tiền nói trên là vô lý. Apple và Google cũng KHÔNG cho phép nhà phát triển ứng dụng được quyền cung cấp biện pháp thanh toán riêng trên ứng dụng đưa lên App Store và Play. Nếu ứng dụng iOS có đòi hỏi thanh toán, việc thanh toán phải được thực hiện qua Apple (và ứng dụng Android phải dùng dịch vụ của Google). 

Cách lách luật duy nhất là nhà phát triển phải ép người dùng phải thanh toán ở nơi khác trước khi dùng app. Vấn đề là cách làm này gây ra rất nhiều phiền toái. Ví dụ, Spotify cũng đã từng tìm cách "ép" người dùng mua gói nghe nhạc trên web rồi mới đăng nhập vào ứng dụng iOS. Chỉ ít lâu sau, dịch vụ nghe nhạc số 1 hành tinh đã phải đưa kênh thanh toán trở lại, với mức giá tăng 30% so với giá gốc - có vẻ như, cách "lách luật" nói trên là quá nhiều bước, quá phiền toái cho người dùng.

Chưa hết, Apple và Google còn CẤM nhà phát triển không được đề cập đến các biện pháp thanh toán bên ngoài ứng dụng iOS/Android. Bằng mọi giá, Apple và Google sẽ thu về 30% của nhà phát triển. 

Giải phóng Android và iOS?

Với doanh thu lên tới hàng tỷ USD, rõ ràng Epic không muốn phải chia sẻ doanh thu cho ai khác.

Không mấy ngạc nhiên, nhiều gã khổng lồ đã lên tiếng phản đối chính sách 30%. Theo thông báo chính thức của Facebook, doanh nghiệp mua quảng cáo trên phiên bản iOS của mạng xã hội này cũng phải chịu thêm 30% chi phí, sau khi Apple phớt lờ yêu cầu miễn phí của Facebook. 

Mục tiêu đầu tiên của Epic khi khởi kiện là để tránh được khoản phí quá cao này. Theo lời CEO Tim Sweeney, nhà phát triển Fortnite thực tế đang đòi hỏi Apple và Google cho phép nhiều phương thức thanh toán khác nhau để nhà phát triển lựa chọn.

Nhưng chưa hết, Epic còn muốn tiến xa hơn: Epic muốn Apple và Google cho phép các công ty khác được quyền tạo ra chợ ứng dụng riêng trên iOS và Android (hay nói chính xác hơn là, Google không được phép cấm các hãng khác đưa chợ ứng dụng riêng lên smartphone chạy Android của Google). Mục đích sâu xa đằng sau vẫn là 30%: nếu Epic có thể đưa chợ ứng dụng riêng lên iOS và Android để tự phát hành Fortnite, công ty này chẳng cần chia sẻ doanh thu với ai nữa cả. 

Thậm chí, Epic sẽ còn được các nhà phát triển/phát hành khác chia sẻ doanh thu. Ngay từ bây giờ, Epic đã có chợ ứng dụng riêng cho PC (Epic Games Store), với tỷ lệ chia sẻ doanh thu thấp hơn hẳn các nền tảng khác.

Lợi ích của 30%

Đưa ứng dụng lên App Store và Google Play, các nhà phát triển có thể ngay lập tức tiếp cận khối người dùng khổng lồ.

Ở phía ngược lại, sự xuất hiện (giả tưởng) của Epic Games Store trên iOS và Android chưa chắc đã thực sự mang lại lợi ích hữu hình cho các nhà phát triển. Trong 13 năm qua, cuộc cách mạng di động của Apple và Google đã tạo ra một cộng đồng người dùng có khả năng chi trả tới 100 tỷ USD mỗi năm cho các nội dung ảo. Khi đưa ứng dụng lên iOS và Android (hay nói đúng hơn là Android-của-Google), các nhà phát triển sẽ ngay lập tức được tiếp cận với khối người dùng khổng lồ nói trên.

Một lợi ích khác dành cho nhà phát triển là sự "chứng nhận" từ Apple và Google. Trong khi các biện pháp bảo mật của App Store và Google Play không phải là hoàn hảo, người dùng iPhone hay Galaxy vẫn có lý do để tin rằng lớp phòng vệ của Apple và Google tốt hơn bất kỳ một bên thứ ba nào khác.  Nhà phát triển đưa ứng dụng lên App Store và Google Play sẽ dễ dàng lấy được lòng tin của người dùng hơn là các nhà phát triển chỉ dùng chợ jailbreak hay chỉ phát hành qua các chợ ứng dụng Trung Quốc chẳng hạn. Trong trường hợp của Google Play, đây là lý do giúp chợ ứng dụng này đến nay vẫn thống trị dù rằng Amazon, Huawei, Xiaomi và thậm chí là Samsung đều có chợ riêng.

Không phải vô tình mà thông điệp đầu tiên của Apple và Google đều mang một luận điểm chung: hai ông lớn di động này cấm các biện pháp thanh toán bên ngoài để "bảo vệ người dùng". Nếu iOS bị mở ra cho nhiều chợ ứng dụng, nếu Google mất quyền kiểm soát các kênh phân phối ứng dụng trên Android, chắc chắn lớp bảo vệ dành cho 2 hệ điều hành này sẽ suy yếu.

Apple và Google có chịu làm không công?

Liệu những nền tảng được dày công phát triển trong hơn một thập kỷ có nên được mở cửa miễn phí cho kẻ khác kiếm lời?

Trên tất cả, yêu cầu của Epic có thể coi là công bằng với Apple và Google? Để có được vị thế như ngày hôm nay, hai ông lớn này đã phải đánh bại Nokia, BlackBerry và Microsoft, những đối thủ từng thống trị thế giới. Cả iOS và Android đều không phải là các sản phẩm trực tiếp sinh ra doanh thu, trái lại, chúng là sản phẩm hỗ trợ cho các nguồn thu khác. Với Apple, đó là doanh thu từ iPhone và mảng dịch vụ, vốn có tỷ trọng càng ngày càng cao trong báo cáo tài chính của nhà Táo. Với Google, đó là doanh thu từ smartphone Pixel và tất cả các dịch vụ đem lại nguồn sống quảng cáo cho hãng này: YouTube, Gmail, Google Maps, Search v…v…

Nếu bị buộc phải mở cửa iOS và Android cho các công ty khác kiếm lời, công sức hơn 1 thập kỷ của Apple và Google sẽ bị buộc phải chia sẻ cho những kẻ khác. Một khoản doanh thu quan trọng sẽ bị bào mòn.

Chắc chắn, 2 ông lớn di động sẽ không chấp nhận kịch bản cay đắng này. Họ sẽ tìm mọi cách để đánh bại Epic. Nếu không, tương lai của iOS và Android sẽ thay đổi - và không ai dám chắc thay đổi đó là có ích hay có hại cho các nhà phát triển, cho người dùng smartphone.